সুত্র ৫। (a+b)3=a3+3a2b+3ab2+b3
=a3+b3+3ab(a+b)
প্রমাণ : (a+b)3=(a+b)(a+b)2
=(a+b)(a2+2ab+b2)
=a(a2+2ab+b2)+b(a2+2ab+b2)
=a3+2a2b+ab2+(a2b+2ab2+b3)
=a3+3a2b+3ab2+b3
=a3+3ab(a+b)+b3
=a3+b3+3ab(a+b)
অনুসিদ্ধান্ত ৭। a3+b3=(a+b)3-3ab(a+b)
সুত্র ৬। (a-b)3=a3-3a2b+3ab2-b3
=a3-b3-3ab(a-b)
প্রমাণ : (a-b)3=(a-b)(a-b)2
=(a-b)(a2-2ab+b2)
=a(a2-2ab+b2)-b(a2-2ab+b2)
=a3-2a2b+ab2-a2b+2ab2-b3
=a3-3a2b+3ab2-b3
=a3-b3-3ab(a-b)
অনুসিদ্ধান্ত ৮। a3-b3=(a-b)3+3ab(a-b)
উদাহরণ ১৬। 3x+2y এর ঘন নির্ণয় কর।
সমাধান : (3x+2y)3=(3x)3+3×(3x)2×(2y)+3(3x)×(2y)2+(2y)3
=27x3+3×9x2×2y+3+3x×4y2+8y3
=27x3+54x2y+36xy2+8y3
উদাহরণ ১৭। 2a+5b এর ঘন নির্ণয় কর।
সমাধান : (a+5b)3=(2a)3+3×(2a)2×(5b)+3(2a)×(5b)2+(5b)³
=8a3+3×4a2×5b+3×2a×25b2+125b3
=8a3+60a2b+150ab2+125b3
উদাহরণ ১৮। 1m-2n এর ঘন নির্ণয় কর।
সমাধান : (m2)3=(m)³−3×(m)²×(2n)+3×m×(2n)²-(2n)³
=m3-3m2×2n+3m×4n2-8n3
=m3-6m2n+12mn2-8n3
উদাহরণ ১৯। 4x–5y এর ঘন নির্ণয় কর।
সমাধান : (4x-5y)3=(4x)3-3×(4x)2×(5y)+3(4x)×(5y)2-(5y)3
=64x3-3×16x2×5y+3×4x×25y2-125y3
=64x3-240x2y+300xy2-125y3
উদাহরণ ২০। x+y-z এর ঘন নির্ণয় কর।
সমাধান : (x+y-z)3={(x+y)-z}3
=(x+y)3-3(x+y)2z+3(x+y)z2-z3
=(x3+3x2y+3xy2+y3)-3(x2+2xy+y2)×z+3(x+y)×z2-z2
= x²+3x²y+3xy²+y³-3x²z-6xyz-3y²z+3xz²+3yz²-z³
=x³+y³-z³+3x²y+3xy² -3x²z-3y²z+3xz²+3yz²-6xyz
কাজ : সূত্রের সাহায্যে ঘন নির্ণয় কর : ১। ab+bc ২। 2x-5y ৩। 2x-3y-z |
উদাহরণ ২১। সরল কর : (4m+2n)³+3(4m+2n)²(m−2n)+3(4m+2n)(m-2n)²+(m-2n)³
সমাধান : ধরি, 4m+2n=a এবং m-2n=b
∴ প্রদত্ত রাশি
উদাহরণ ২২। সরল কর :
সমাধান : ধরি, এবং
এখন প্রদত্ত রাশি
উদাহরণ ২৩। এবং হলে, এর মান নির্ণয় কর।
সমাধান :
বিকল্প সমাধান : দেওয়া আছে, এবং
এখন,
বা,
বা,
বা,
বা,
বা,
উদাহরণ ২৪। এবং হলে, এর মান নির্ণয় কর।
সমাধান :
উদাহরণ ২৫। হলে এর মান কত?
সমাধান :
উদাহরণ ২৬। হলে, এর মান নির্ণয় কর।
সমাধান :
উদাহরণ ২৭। হলে, এর মান নির্ণয় কর।
সমাধান : প্রদত্ত রাশি
[m এর মান বসিয়ে]
কাজ : ১। সরল কর : ২। এবং হলে, এর মান নির্ণয় কর। ৩। হলে, দেখাও যে, |
Read more
আমাদের অল-ইন-ওয়ান মোবাইল অ্যাপের মাধ্যমে সীমাহীন শেখার সুযোগ উপভোগ করুন।
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago